سطوح مختلف آموزش و پرورش :

1 – سطح قبل از دبستان  2 – دوره ابتدائي 3 - دوره راهنمائي 4 – دوره دبيرستان 5 – دوره آموزش عالي

عوامل مشترك سطوح آموزش و پرورش :

1 – افراد ذيبفع اجتماعي كه عبارتند از فرد ، جامعه ، سازمان

2 – مقصود يا هدف غائي

3 – يادگيرندگان

4 – هيأت آموزشي

5 – منابع كالبدي و مالي

6 – امور اداري و مديريت

در فرآيند برنامه ريزي استراتژيك ، بيشتر تأكيد بر هدف هاي غائي يا مقصود مي باشد.

برنامه ريزي :

برنامه ريزي استراتژيك در واقع كار تعيين ، هدايت و انتخاب هدف هاي غائي مشترك نظام آموزشي و مسير برنامه هاي درسي و تدريس را هموار و تحقق هدف هاي تعيين شده را ميسر مي سازند.

هدف غائي در برنامه ريزي آموزشي ، آفرينش آينده اي بهتر براي افراد گروه ها و سازمان ها و اجتماع مي باشد. در واقع مشخص مي كند به كجا برويم و براي چه بايد برويم و آيا به مقصود رسيده ايم يا نه . آموزش در تمام سطوح بالا ( 6 سطح شاره شده ) تنها يك تجربه يادگيري نيست.

در يك نظام آموزشي ، مربيان و نهادها آموزشي وظيفه ومسئوليت دارند تا مهارت ها ، دانش ، ارزش هايي كه براي شكل پذيري شهروندان ضروري است در آنان پرورش دهند.

اهداف و مقاصد يك آموزش و پرورش پاسخگو عبارتند از :

1 – فرد را در چارچوب آينده مورد نظر قرار مي دهد . اين آينده نگري شامل زمينه هائي است كه عبارتند از دانش ، مهارت ، درك احترام متقابل ، قدرشناسي ، رقابت ، اعتماد به نفس و كار و كوشش و جامعه محلي

2 – آموزش و پرورش پاسخگو همواره مبتني بر نتايج مي باشد و در جهت نتايج ، برنامه ريزي مي كند. يعني ابتدا بايد مقاصد مشخص گردد و سپس بهترين راه ها براي رسيدن به مقاصد انتخاب شود.

سطوح مختلف برنامه ريزي ( چارچوب برنامه ريزي ) عبارتند از :

1 – سطح يادگيرندگان و مربيان

2 – سطح نهادهاي آموزشي يا برنامه درسي

3- سطح جامعه يا جامعه محلي كه افراد بالا اعضاء آن مي باشند.

چه گروهي از برنامه ريزي آموزشي سود مي برند و مقدم مي باشند:

1 – جامعه

2 – نظام آموزشي و زير نظام هاي آن كه عبارتند از آموزش پيش دبستاني ، ابتدائي ، راهنمائي ، متوسطه و آموزش عالي استادان ، معلمان ، مديران آموزشي و والدين و يادگيرندگان

سه گروه عمده مورد نظر در برنامه ريي عبارتند از :

1 – سازمان

2 – افراد يا گروه هاي كوچك درون سازمان

3 – جامعه

1 – سازمان :

در برنامه ريزي استراتژيك هدف غائي بقاء و  ادامه حيات سازمان مي باشد و بايد براي تداوم و رشد آن برنامه ريزي كرد و كمتر به عوامل ديگر مانند موفقيت بيشتر يادگيرندگان و بهزيستي جامعه محلي و شهروندان توجه مي شود.

2 – افراد يا گروه هاي كوچك :

همواره سازمان ها از افراد و منابع كالبدي و مالي تشكيل شده اند. در آن صورت فرد يا گروه هاي كوچك نقطه عطف برناه ريزي قرار مي گيرند. در اين نوع برنامه ريزي هدف ها از طريق نتايج آزمون دانش آموزان ونحوه عملكرد معلمان و برنامه ريزي درسي متمركز مي شود. در واقع هدف برنامه ريزي متمركز مي باشد بر مهارت فردي وبهبود جريان ياددهي و يادگيري.

3- جامعه :

در اين نوع برنامه ريزي هدف بهتر شدن وضعيت حال وآينده جامعه مي باشد. در اين نوع برنامه ريزي آموزشي هر جزء از نظام آموزشي وسيله اي است براي تحقق بخشيدن هدف هاي جامعه . اگر ملاك برنامه ريزي جامعه باشد ، فرصت ها ، نياز ها و مسائل زمان حال و آينده جامعه اولويت بيشتري دارد.

در اين نوع برنامه ريزي هر آنچه كه براي جامعه مناسب است براي سازمان و افراد نيز مناسب ديده مي شود.

رسالت نهادهاي آموزشي اين است كه مردم را ياري دهد تا خودكفائي ، اتكا به خود و عضو فعال و سازنده جامعه بودن را در آنها رشد دهد و آموزش و پرورش و مدارس وسايلي هستند بالقوه در خدمت جامعه براي تحقق چنين اهدافي.

جهان بيني هاي موجود در خصوص برنامه ريزي :

1 – جهان بيني برون بر درون 2 – جهان بيني درون بر برون

1 – برنامه ريزي درون بر برون :

اگر در برنامه ريزي ،  سازمان اولويت داشته باشد ، برنامه ريزان از درون سازمان به دنياي خارج ( برون ) نگاه مي كنند. برون يعني دنيايي كه در آن يادگيرندگان فارغ التحصيل شده و شهروندان به كار و زندگي مشغول مي باشند. در اين نوع برنامه ريزي نفع سازمان مهم مي باشد و هدف ديدگاهي است كه معتقد به تعمير و يا بند زدن آنچه شكسته است مي باشد. در اين نوع ديدگاه ابتدا تحليل مسائل صورت مي گيرد سپس نسبت به پيدا كردن روش هائي براي جبران خسارات و تعمير پرداخته مي شود. اين نوع برنامه ريزي همواره واكنشي مي باشد و در برنامه ريزي ميزان موفقيت برنامه ريزي بسته به درجه اعتبار هدف ها و مفيد بودن آنها مي باشد. در اين نوع ديدگاه بقاء و بهزيستي سازمان در نظر مي باشد.

در اين ديدگاه بجاي اينكه به دنيال طرح و ايجاد پاسخ هاي جديد باشيم ، بيشترين كوشش اين مي باشد كه شرايط موجود كار با حفظ كنيم.

2 - برنامه ريزي برون بر درون :

در اين نوع برنامه ريزي جامعه اولويت بيشتري دارد و دورنماي ديگري در پيش رو مي باشد و نفع جامعه مهم مي باشد. در اين ديدگاه بهبود جامعه در زمان حال و آينده هدف مي باشد و سازمان آموزشي يك وسيله تلقي مي گردد كه بايد نقش خود را براي تحقق هدف جامعه ايفا نمايد. اين نوع برنامه ريزي معمولاً فراكنشي
مي باشد و با عث افزايش كارائي وضع موجو مي شوند. در اين ديدگاه سازمان مي بايستي هر گونه تلاشي را براي خدمت به جامعه انجام دهد . اين ديدگاه واقع گرا و عملي تر مي باشد. در اين ديدگاه همواره افق ها و پاسخ اي جديد مطرح مي باشد.

براي اينكه يك برنامه ريزي مؤثر داشته باشيم بايد از هردو ديدگاه استفاده كنيم ولي همواره بهتر مي باشد براي شروع از ديدگاه برون بر درون استفاده نمائيم.

دريك برنامه آموزشي پس از تعيين پنداره ها و رسالت ها مي توان به تعيين هدف هاي واسطه اي و تفكيك سطوح و انتخاب روش هاي مناسب پرداخت.

درجه موفقيت يك نهاد آموزشي بستگي دارد به ميزان هم خواني قصد آن سازمان با قصد جامعه :

در صورت داشتن قصد مشترك ، خير مشترك ايجاد مي شود و بعد فضاي تعاون و همكاري ايجاد مي گردد و راه هاي كسب موفقيت هموارتر مي شود.

قصد مشترك – خير مشترك – فضاي تعاون – كسب موفقيت

برنامه ريزي بخردانه :

در برنامه ريزي همواره بايد جامعه گرا بود زيرا اين مسئله باعث مي گردد برنامه ريزي بخردانه باشد كه  نمودار آن به شرح زير است:

تجربه / درسي – يادگيرنده – مدرسه / دوره هاي آموزشي – سازمان بعنوان متقاضي – جامعه بعنوان متقاضي

سازمان مؤفق : 

هرگاه رسالت يك سازمان آموزشي كمك به بهزيستي اجتماع امروز و فردا باشد اين سازمان را سازمان مؤفق مي گويند. در عمل يعني تركيبي گوناگون از جامعه ، مدرسه ، برنامه درسي ، مدرس و يادگيرنده.

نمودار آموزشي يا سازمان آموزشي ناكارآمد بصورت شكل زير مي باشد:

جامعه  --   سازمان  --      مدرس --     يادگيرنده --    ماده درسي

نمودار نظام آموزشي يا سازمان آموزشي نيمه كارآمد يا محدود:

نمودار يك سازمان آموزشي يا نظام آموزشي پاسخگو و مؤفق و كارآمد:

نمودار توالي يك برنامه ريزي كه از بالا به پائين است :

پيامدها و نتايج مورد نظر – مقصدهاي آموزشي – وسيله ها – خواسته ها

سطوح برنامه ريزي آموزشي :

1 - خرد  2 - كلان  3 -  فراسوي كلان

1 – برنامه ريزي در سطح خرد :

اين نوع برنامه ريزي در برگيرنده فرد يا گروه هاي كوچك مانند مديريت مدرسه يا مربيان مي باشد.

2 – برنامه ريزي در سطح كلان :

اين نوع برنامه ريزي بيشتر براي سازمان هاي آموزشي ، مدرسه ، نظام آموزشي مي باشد.

3 – برنامه ريزي در سطح فراسوي كلان :

اين نوع برنامه ريزي در برگيرنده جامعه ، جامعه محلي ، كشور و جهان مي باشد.

تعريف برنامه ريزي استراتژيك :

روشي است براي بهبود نتايج حاصل از كاركرد يك سازمان در رويا روئي با موانع ، تهديدها و رقبا.

در يك برنامه ريزي استراتژيك چگونه بايد عمل كنيم :

الف) سازمان بعنوان مخاطب ( متقاضي ) مورد نظر قرار مي گيرد ( شيوه برنامه ريزي درون به برون )

ب) سازمان بعنوان استفاده كننده قرار مي گيرد و فقط نسبت به مسائل موجود عكس العمل نشان مي دهد و مقاصد و فرصت هاي جديد مورد جستجو قرار نمي گيرد.

برنامه ريزي خرد  ، همواره نتايجش زيربناي نتيجه بزرگتر مي باشد. مثل نمره هاي آزمون.

برنامه ريزي كلان ، همواره نتايجش به جامعه عرضه مي شود و داراي كيفيت مي باشند. مثل فارغ التحصيلان

برنامه ريزي فراسوي كلان ،  همواره نتايجش بصورت اجتماعي و اقتصادي مي باشد . مثل خودكفائي

برنامه ريزي استراتژيك افز وده :

در اين نوع برنامه ريزي همواره خير جامعه در زمان حال و آينده مورد توجه بوده است.

اضافه كردن خير جامعه به چارچوب برنامه ريزي استراتژيك معمول و پيش فرض ها را مي گويند.

همياري آموزشي يا ياران برنامه ريزي آموزشي ( متقاضيان آموزشي )  :

ياران برنامه ريزي همواره سه گروه انساني و عملكرد هاي واقعي ومورد انتظار آنها مي باشند.

اين ياران عبارتند از : يادگيرندگان ، تعليم دهندگان ، جامعه يا جامعه محلي .

ادراك ياران آموزشي نمايانگر واقعيت مي باشد كه به آنها داده هاي نرم مي گويند.

داده هاي سخت :

عملكرد واقعي مربوط به نتايج واقعي است كه همواره بطور مستقل قابل بازبيني مي باشند. از اين رو آنها را داده سخت مي گويند.

ياران آموزشي همواره مشاركت فعالانه در برنامه ريزي دارند و براي انجام فعاليت هاي زير كاربرد دارند:

1 – فراهم كردن داده هاي سخت و نرم

2 – تصوير كردن واقعيت

3 – حصول اطمينان از اينكه كليه متقاضيان و ارزش هاي آنان مورد نظر قرار گرفته و خدمات لازم را دريافت نموده اند.

4 – انتقال دريافت ها از برنامه ريزان به متقاضيان آموزشي

آموزش و پرورش يك تجارت سود بخش نمي باشد ولي همواره گرفتار برخي منابع رقابتي مانند شركت هاي خصوصي ، جهل ، بي تفاوتي ونهادهاي رقيب مي باشد.

غالباً بكارگيري برنامه ريزي خرد و كلان به دليل اينكه نتايج آن سهل الوصول و زود رس مي باشند و بيشتر در آن انگيره هاي شخصي و سازماني وجود دارد بهتر به نظر مي رسد تا تركيب سه نوع برنامه ريزي خرد ، كلان ، فراسوي كلان زيرا به مدت زمان بيشتري نياز مي باشد تا به نتايج مربوط دست پيدا كنيم.

همواره بين سطوح برنامه ريزي خرد ، كلان ، فراسوي كلان يك رابطه وجود دارد.

فراكنشي چيست :

به دست گرفتن ابتكار عمل قبل از وقوع رويداد بجاي انتظار و عكس العمل .

بسياري از برنامه هاي ما بدون هدف بوده و هدف شخصي بنوده در برنامه ريزي اول بايد نياز جامعه مشخص شود تا اهداف تعيين شود.

كلمه استراتژيك همواره براساس موقعيت و شرايط محيط مي باشد كه بتواند پاسخگو نيازهاي سازمان و جامعه باشد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: